Het afvalverwerkingsbedrijf Indaver heeft in Willebroek een nieuwe fabriek gebouwd voor de verwerking van PMD-afval uit de 'blauwe zak'. Voorzitter Fernand Huts noemt het 'een van de meest geavanceerde fabrieken ter wereld'.

Drie manshoge trommelzeven wervelen in een razend tempo bergen PMD-afval in het rond. Ze maken een eerste doorgaande scheiding van het PMD-afval dat met huisvuilwagens - zeven uur per uur - van zes uur 's ochtends tot zes uur 's avonds naar de Indaver-fabriek wordt gebracht. De doppen en de doppen vallen door de gaatjes van 40 millimeter, de plastic flesjes en de folies door die van meer dan 300 millimeter.

Het lawaai in de 19 meter hoge hal - oppervlakte: 5.000 vierkante meter - is oorverdovend. Op vier niveaus laten 300 transportbanden - een totale lengte van 5 kilometer - eindeloze stromen afval door zo'n 50 machines rammelen. De geur om ons heen is die van een pmd-zak, maar dan honderd keer. We worden van alle kanten gepasseerd door stromen plastic die met grote snelheden op en neer gaan.

De gloednieuwe 'intelligente' fabriek verwerkt 20 ton PMD per uur of 65.000 ton per jaar. Sinds april mogen in België overal plastic schaaltjes, yoghurtpotjes, tandpastatubes, botervlootjes, folies, ijsdozen, champignonbakjes en draagtassen overal in de blauwe PDM-zak.

Indaver heeft haar nieuwe installatie hier volledig op aangepast. Waar voorheen negen fracties werden gesorteerd, komen er nu aan het einde van het sorteerproces 14 verschillende kunststoffracties uit. 'Het publiek heeft de sorteerboodschap goed begrepen', zegt fabrieksdirecteur Eric Goddaert. 'Vroeger werd er gemiddeld 15 kilo plastic per inwoner per jaar binnengebracht, nu zitten we al op 23 kilo en dat zullen er waarschijnlijk meer zijn.' Dat is 90.000 ton plastic dat niet meer in de verbrandingsoven belandt.

Plastic folie blijkt goed te zijn voor zo'n 20 procent van het PMD-afval. In de fabriek wordt het met windzifters uit de afvalstromen gehaald. Een grote bovenbandmagneet pikt de metalen blikken eruit. De aluminium blikken worden via machines met magnetische velden in afzonderlijke banen geleid. Drinkkartons en plastics worden gescheiden op basis van aard, samenstelling en kleur via halogeenlichtstralen.

De enige kleur die optisch niet kan worden gedetecteerd, is zwart. De zwarte plastic flessen worden aan het einde van de helse rit door een twintigtal arbeiders verwijderd. Twee aan twee plukken ze handmatig in razend tempo - met oorbeschermers - weg wat mechanisch door de mazen van het net is geglipt. Vaak gaat het om folie die tussen blikjes of PET-flessen is blijven steken.

'Op termijn is het de bedoeling om die laatste extra controle te laten uitvoeren door robots, sensoren en camera's', zegt Indaver-CEO Paul De Bruycker. "Maar dat zal niet gemakkelijk zijn." De gesorteerde fracties worden vervolgens tot grote vierkante balen geperst, klaar voor inzameling en recycling. De verkoop is in handen van Fost Plus. De vzw is ook verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van huishoudelijk verpakkingsafval in ons land. Zij ontvangt geld van haar leden, bedrijven als Danone, Coca-Cola en Alpro.

Goddaert verwacht dat de fabriek - waarin 35 miljoen euro is geïnvesteerd - binnenkort zijn maximale capaciteit bereikt. 'Maar als we in drie ploegen werken in plaats van twee, vergroten we onze capaciteit met dezelfde installatie in één klap naar bijna 100.000 ton.'

'Als Vlaanderen ineens besluit dat er extra verwerkingscapaciteit nodig is voor PMD, bouwen we gewoon een tweede fabriek', zegt Huts ongestoord.

In 2025 wil Europa 65 procent van al het verpakkingsafval en de helft van al het plastic verpakkingsafval gerecycled zien. België is een toonbeeld van plasticinzameling in Europa. Het streeft ernaar om in 2023 65 procent van zijn plastic verpakkingsafval selectief in te zamelen. Nu is dat meer dan 50 procent.

Om dit doel te bereiken worden op verschillende plaatsen in ons land verwerkingsfabrieken gebouwd. Suez en Sources Alma - marktleider in flessenwater - zullen in Charleroi een fabriek uitbaten voor de recyclage van PET-flessen. Prezero - onderdeel van de Lidl-holding - start een kunststofsorteerinstallatie in Gent. 'Maar wat je hier ziet is het neusje van de zalm', pocht Huts. 'Iets wat we naar andere landen kunnen exporteren', zegt De Bruycker.